Fiyatlar genel seviyesinde birbirini izleyen dönemler boyunca fiyatlar genel seviyesinde görülen düşüşlere ise deflasyon denir.

Enflasyonun hesaplaması için en çok kullanılan mal ve hizmetler (ürünler) ile bunların ağırlıklarından oluşan bir sepet oluşturulur. Burada dikkat edilmesi gereken bu sepetin tüm ürünleri kapsamamakta olduğunun bilinmesidir. Ayrıca sepeti oluşturan ürünlerin ağırlıkları da birbirlerine eşit değildir.

Sepeti oluşturan ürünler zamana bağlı olarak değişebilmekle beraber, kriter olarak en çok kullanılan ürünlerden mümkün olduğunca oluşturulması gerekmektedir.

Aynı şekilde sepetin ürün kompozisyonu değişmese de sepet içerisindeki ağırlıkları ayrıca zamana bağlı olarak değişebilir.

Enflasyon, nedenlerine bağlı olarak talep kaynaklı veya maliyet (üretim girdilerinden) kaynaklı olarak veya bunların hepsinin bir arada olmasıyla oluşabilir.

Kişilerin gelirlerindeki artış, tüketici kredilerinin faiz oranlarındaki düşüşler ile kredi kullanım koşullarındaki kolaylıkların artması gibi sebepler talebi artırabilir. Eğer bir ekonomi tam üretim kapasitesine yakın olarak çalışıyorsa artan talebi karşılayacak şekilde arz artmıyorsa bu durumda enflasyonun talep kaynaklı olduğunu söyleyebiliriz.

Üretim girişlerinin maliyetlerinde görülen artışlar (hammadde ve işçilik maliyetlerindeki artışlar, şirketlerin kullandığı kredilerdeki faiz oranlarının artması), vergi politikaları, deprem vb. doğa olayları ile başka birtakım arzı kısıtlayıcı faktörler nedeniyle fiyatlar genel seviyesinde görülen artışlar maliyet kaynaklı olarak adlandırılır.

Bazen maliyet kaynaklı enflasyon talep kaynaklı enflasyonu da tetikleyebilir. Örneğin işçilik ücretlerindeki artış maliyet kaynaklı enflasyona neden olurken hane halkının gelirlerinde artışa neden olduğunda ve bu gelir artışı hane halkının talebini arttırdığında talep kaynaklı enflasyona da kaynaklık edebilir.

Ülkemizde fiyatlar genel seviyesindeki artış iki ana endeks tarafından ölçülmektedir. Tüketici fiyatlarındaki genel seviyeyi ölçen tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) ve üreticilerin fiyatlarındaki genel seviyeyi ölçen yurt içi üretici fiyatları endeksidir (Yİ-ÜFE).

Bunun dışında ürün sepetinden analizler amacıyla bazı ürünlerin çıkarılıp ölçüldüğü çekirdek enflasyon göstergeleri olarak adlandırılan endeksler de vardır. Bu endeksler özellikle ana görevi fiyat istikrarını sağlamak olan ve enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan merkez bankalarının para politikalarının oluşturulması ve uygulanması açısından çok önemli rol oynarlar.