Maliye Politikası Nedir
Maliye Politikası
Maliye politikaları genel olarak merkezi hükümetin bütçe politikaları ile bu politikalara bağlı veya bunlardan bağımsız olarak merkezi hükümetin borçlanma politikalarından oluşur.
Bütçe politikalarını vergi politikaları ve kamu harcamaları politikaları olarak düşünebiliriz.
Vergiler bütçeye gelir olarak katkı sağladığı gibi vergi oranları ile nitelikleri bir ekonomide aynı zamanda maliye politikası araçları olarak kullanılmalarına neden olmaktadır.
Hükümetler yeni vergiler koyarak, hali hazırdaki vergiler kaldırarak, bunların niteliklerini değiştirerek ya da vergi oranlarında değişikliklere giderek ekonomik büyüme, cari denge ve enfalasyon üzerinde etkili olabilmektedirler.
Örneğin tüketici kredilerindeki artışın hem tüketici enflasyon oranında hem de cari dengede açığın artmasına neden olacağı düşünülüyorsa bankacılık sigorta muamele vergisi (BSMV), kaynak kullanımı destekleme vergisi (KKDF) gibi dolaylı vergi oranları arttırılabilir. Eğer Türkiye'de 2009 yılında görüldüğü gibi ekonomik büyümede artış olması bekleniyorsa bu tür vergi oranları düşürülerek tüketicilerin maliyetlerinin düşmesi sağlanabilir.
Aynı şekilde katma değer vergisi (KKDV), özel tüketim vergisi (ÖTV) gibi vergi aranlarında değişiklikler yukarıdaki gibi etki yaparken; bu dolaylı vergi oranlarındaki artış eğer tüketiciler talebin fiyat esnekliği fazla olmayan ürünleri satın alıyorlarsa tüketici enflasyonunda artışa da neden olabilir.
Gelir vergisi ve kurumlar vergisi gibi doğrudan vergi oranlarındaki değişiklikler yatırım araçlarının seçimini, tüketici harcamalarını ve özel kesim yatırımlarını etkiler. Bu vergi oranlarında düşüşler harcamaları ve yatırımları olumlu etkileyebilir.
Bütçe harcamaları da birer maliye politikası araçlarıdır. Özellikle ülke genelinde veya yöresel olarak sektörlerin tümüne veya bazılarına verilen teşvikler ve hibeler ekonomik büyümeyi artırmayı, işsizliği azaltmayı ve cari dengede iyileşmeyi hedefleyebilir.
Kamu yatırımları ile ülke genelinde veya yöresel bazda ekonomik aktivite canlandırılabilir.
Merkezi hükümetin borçlanma politikaları genelde bütçe dengesiyle ilgili olmasına rağmen bazen bir maliye politikası aracı olarak da kulllanılabilir. Belirli vadelerde risksiz getiri oranı oluşmasına veya piyasadaki fazla likiditeyi borçlanarak merkez banaksına mevduat olarak yartırarak rezerv parayı azaltmada para politikasına yardımcı olmak örnek olarak gösterilebilir.